Ministarstvo održivog razvoja i turizma i Zajednica opština Crne Gore su 23. oktobra 2017. godine u Podgorici, organizovali radionicu „U susret primjeni Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata“. Radionica je bila namjenjena zaposlenima u sekretarijatima nadležnim za poslove planiranja prostora i Upravi za inspekcijske poslove. Cilj radionice je bio da se učesnici detaljnije upoznaju sa rješenjima iz zakona, a pogotovu u dijelu ovlašćenja, obaveza i odgovornosti koje za njih proizilaze iz zakonskih rješenja. Bliže su predstavljena rješenja iz oblasti planiranja prostora, izgradnje objekata, privremenih objekata, inspekcijskog nadzora, a poseban akcenat je stavljen na postupak legalizacije bespravnih objekata, koji se po prvi put primjenjuje u Crnoj Gori.

Uvodno izlaganje je dao Zoran Tomić, sekretar Ministarstva; dok su panelisti bili: Pavle Radulović, ministar; Dragana Čenić, generalna direktorka Direktorijata za planiranje prostora; Danilo Gvozdenović, generalni direktor Direktorata za građevinarstvo; Marko Čanović, generalni direktor Direktorata za razvoj stanovanja i Rina Ivančević, inspekcijski nadzor. Moderator radionice bila je Sanja Živković, sekretarka Odbora za prostorno planiranje Zajednice opština. Na radionici je učestvovalo 35 predstavnika opština i inspektora.

U oblasti planiranja prostora predstavljena je uloga opština u postupku donošenja planskih dokumenata, i to kroz: iniciranje izmjena i dopuna planskog dokumenta, učestvovanje u pripremi odluke o izradi planskog dokumenta, učestvovanje u izradi planskog dokumenta, davanje mišljenja na nacrt dokumenta i učestvovanje u reviziji planskog dokumenta. Takođe su predstavljena rješenja kojima se uređuje procedura donošenja urbanističkog projekta, za čije donošenje je nadležna lokalna samouprava. Učesnici su upoznati i sa Uredbom Vlade Crne Gore o povjeravanju poslova opštinama u oblasti izdavanja urbanističko-tehničkih uslova, kao i sa Uredbom o visini naknade za izdavanje urbanističko-tehničkih i tehničkih uslova, koja će biti prihod lokalnih samouprava, koje izdaju urbanističko-tehničke uslove.

U oblasti izgradnje objekata ukazano je da je ukinuta građevinska i upotrebna dozvola, kao i da je koncept osmišljen na način da težište obezbjeđivanja zakonitosti u oblasti izgradnje objekata počiva na prijavi građenja i inspekcijskom nadzoru, uz obavezu izrade i revizije tehničke dokumentaciji i prethodne saglasnosti glavnog državnog arhitekte, odnosno glavnog gradskog arhitekte na idejno rješenje. Odgovornost za zakonito postupanje u ovoj oblasti je prenijeta na profesiju, uz obavezu osiguranja od odgovornosti. Učesnici su upoznati sa prelaznim rješenjima po kojima će se postupci započeti prije stupanja na snagu ovog zakona završiti po zakonu u vrijeme čijeg važenja su započeti. Poseban akcenat je stavljen na činjenicu da svaka pojedinačna faza u izgradnji objekta, predstavlja posebni postupak u upravno-pravnom smislu i počinje podnošenjem određenog zahtjeva, kao što su: zahtjev za izdavanje urbanističko-tehničkih uslova, zahtjev za izdavanje građevinske dozvole, zahtjev za rekonstrukciju, prijava radova adaptacije, kao i zahtjev za izdavanje upotrebne dozvole.

U oblasti privremenih objekata, lokalne samouprave su nadležne za donošenje Programa privremenih objekata, osim za područja morskog dobra i nacionalnih parkova, dok je Ministarstvo nadležno za propisivanje bližih uslova za vrstu privremenih objekata. Postavljanje, odnosno građenje ovih objekata se vrši na osnovu prijave urbanističko-građevinskom inspektoru i tehničke dokumentacije izrađene u skladu sa urbanističko-tehničkim uslovima iz programa. Rok za donošenje programa privremenih objekata je 12 mjeseci, a do njihovog donošenja primjenjivaće se propisi jedinica lokalne samouprave o privremenim objektima (već donijeti i oni koji se donesu do 31.12.2017. godine), kao i odredbe čl. 115 i 116 Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata („Sl.list CG“, br. 51/08, 34/11, 35/13 i 33/14).

U oblasti legalizacije bespravnih objekata, detaljno je opisan postupak legalizacije, dokumentacija neophodna za legalizaciju i predstavljen Pravilnik o obrascima zahtjeva i izjava u postupku legalizacije bespravnih objekata („Sl.list CG“, broj 67/17).  Prisutni su upoznati da je orto-foto snimanje, koje predstavlja uslov za sprovođenje postupka legalizacije, otpočelo. Posebno interesovanje je pobudilo razmatranje pitanja koji bespravni objekti se mogu legalizovati prije donošenja plana generalne regulacije Crne Gore. To su objekti koji su izgrađeni u skladu sa osnovnim urbanističkim parametrima važećeg planskog dokumenta. Za ostale objekte se postupak legalizacije prekida do donošenja plana generalne regulacije.

Vlasnici bespravnih objekata dužni su da plate naknadu za komunalno opremanje, koju utvrđuje opština, a koja će služiti kao izvor sredstava za komunalno opremanje neformalnih naselja i obezbjeđivanje alternativnog smještaja vlasnicima bespravnih objekata osnovnog stanovanja i članovima njihovih porodica, u slučaju kada se donese rješenje o rušenju bespravnog objekta. Pored ove naknade, plaća se i posebna naknada za legalizaciju bespravnih objekata na području crnogorskog primorja. Vlasnici bespravnih objekata koji ne podnesu zahtjev za legalizaciju ili kojima bude isti odbijen plaćaće godišnju naknadu za korišćenje prostora, koju utvrđuje opština.

Inspekcijski nadzor nad sprovođenjem zakona vrši Ministarstvo posredstvom urbanističko-građevinskih inspektora.

Opštine su, takođe, upoznate sa obavezama koje ih očekuju u dijelu donošenja opštinskih propisa kao i odgovarajućih kadrovskih prilagođavanja zakonskim rješenjima. U pogledu obaveze donošenja opštinskih propisa, Zajednica opština će pružiti podršku opštinama putem izrade modela propisa.

Na kraju je zaključeno da su vidovi ovakvih sastanaka od velike koristi za adekvatnu primjenu zakona, te da će Ministarstvo i Zajednica opština nastaviti da pružaju podršku opštinama u primjeni zakona kroz organizovanje regionalnih radionica.