| 
Opštine imaju važnu ulogu u usvajanju i primjeni evropskih standarda i vrijednosti, zbog čega treba da nastave sa sprovođenjem projekata koji donose koristi lokalnim zajednicama i njenim građanima, poručeno je na okruglom stolu „Lokalne samouprave u procesu pregovora – uspjesi i izazovi na putu prema EU“.
Generalni sekretarijat Vlade i Zajednica opština Crne Gore organizovali su 08. jula 2019. godine u Podgorici okrugli sto, imajući u vidu ulogu lokalnih samouprava u procesu pristupanja Crne Gore EU, kao i potrebu jačanja saradnje državnih i lokalnih organa, posebno u dijelu harmonizacije i sprovođenja evropskih propisa i standarda.
Glavni pregovarač Aleksandar Drljević poručio je da pristupanje EU, kao jedan od ključnih vanjskopolitičkih prioriteta Vlade, neostvarivo bez aktivnog učešća i značajnog doprinosa lokalnih samouprava. „Reforme koje se sprovode na lokalnom nivou važna su pretpostavka za sprovođenje propisa koje usklađujemo s pravnom tekovinom EU, usvajanje i primjenu evropskih standarda u različitim oblastima, ali i za efikasno korišćenje dostupnih sredstava iz fondova EU“, dodao je on.
Drljević je pozvao predstavnike lokalnih samouprava da, kroz pripremu i sprovođenje konkretnih projekata u pretpristupnom periodu, nastave da razvijaju svoje kapacitete i pripremaju se za članstvo u EU, navodeći da programi regionalne i teritorijalne saradnje predstavljaju posebnu priliku za lokalne samouprave i njihov razvoj.
Generalni sekretar Zajednice opština Refik Bojadžić smatra da je uključivanje predstavnika lokalnih vlasti u strukture za pregovore od izuzetne važnosti za kredibilitet procesa pregovaranja, jer lokalne samouprave, imaju odgovornost za primjenu zakona u procesu pristupanja i nakon učlanjenja u EU.
„Opštine imaju najbolji uvid u trenutno stanje i nivo spremnosti lokalne samouprave za primjenu EU standarda u svim oblastima iz nadležnosti opština, nose odgovornost za primjenu EU regulative i EU standarda u oblastima iz njihove nadležnosti i obezbjeđuju vidljivost benefita za lokalnu zajednicu koje donose evropske integracije kroz konkretne projekte i rezultate podrške EU“, rekao je Bojadžić.
„Učestvovanje u pregovaračkom procesu omogućava lokalnim samoupravama da se bolje informišu o uticaju pravnih tekovina EU na lokalni nivo, kako bi mogle blagovremeno da saznaju u kojoj mjeri će pravne tekovine uticati na proširenje postojećih i uvođenje novih nadležnosti za opštine“- dodao je Bojadžić.
Značaj lokalnih samouprava u obezbjeđivanju održivog razvoja opština i sveukupan napredak države prema EU istakao je i šef Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori, Aivo Orav. „Vlada ima ključnu odgovornost u pripremanju strategije za razvoj, dok je na lokalnim samoupravama odgovornost sprovođenja konkretnih aktivnosti”, dodao je on.
„EU je do sada donirala više od 25 miliona eura za finansiranje projekata čiji su korisnici crnogorske lokalne samouprave, a u narednim godinama planirano je i više sredstava“, istakao je Orav, dodajući da opštine treba da budu aktivno uključene u pripremu projekata.
Održane su i dvije panel sesije na kojima se govorilo o dosadašnjem korišćenju pretpristupne pomoći u Crnoj Gori i naučenim lekcijama, kao i o pripremi lokalnih samouprava za korišćenje strukturnih fondova. Na panelima su govorili Ivana Glišević Đurović, zamjenica glavnog pregovarača – nacionalna IPA koordinatorka, Darko Mrvaljević, predsjednik Odbora za evropske integracije ZOCG, Ivana Vujošević, šefica Radne grupe za 22. poglavlje i Vanja Starovlah, pomoćnica generalnog sekretara ZOCG za evropske integracije i međunarodnu saradnju.
Panelisti su posebno ukazali na potrebu kontinuiranog jačanja kapaciteta na lokalnom nivou za pripremu i implementaciju projekata, kao i važnost pripreme tehničke dokumentacije za infrastrukturne projekte, jer će postojanje tehničke dokumentacije biti uslov za prijavljivanje infrastrukturnih projekata u narednom periodu.
Posebno je naglašena neophodnost da se na lokalnom nivou institucionalizuju strukture za pripremu i implementaciju projekta, kao posebne organizacione jedinice, ali i uspostave instrumenti zadržavanja službenika koji se bave EU fondovima, kako bi opštine što bolje iskoristile mogućnosti koje su trenutno na raspolaganju, i istovremeno se što bolje pripremile za buduće korišćenje sredstava iz višestruko izdašnijih fondova nakon pristupanja u EU.
Imajući u vidu da će opštine biti u velikoj mjeri odgovorne za apsorpciju budućih strukturnih fondova, potreban je dalji razvoj posebnih instrumenata za njihovu pripremu i učenje. U tom pravcu, predlog Zajednice opština je da se u okviru IPA III obezbjedi poseban program za lokalne samouprave, te da na principu učenja kroz konkretan rad na projektima, opštine jačaju svoje kapacitete i što kvalitetnije se pripreme za buduće strukturne i investiocione fondove.
U okviru okruglog stola, predstavljena su i tri projekta koje opštine trenutno sprovode, i to: projekat “FLAT – Trening i podrška u poplavama i klizištima”, koji sprovodi Opština Danilovgrad, projekat “Zelena ostrva”, koji sprovodi Opština Berane i projekat “IRENE – Međuregionalna mreža za obnovljivu i energetsku efikasnost”, koji sprovodi opština Tivat.
