Smjernicama za saradnju do kvalitetnijih usluga vodosnabdijevanja
08.09.2023

Zajednica opština Crne Gore i Udruženje vodovoda Crne Gore su, uz podršku evropskih partnera (RCDN),  sačinili Smjernice saradnje namjenjene opštinama i vodovodnim društvima.  Njihov cilj je da pruže stručnu podršku u  sprovođenju procedura i donošenju bitnih odluka u oblasti vodosnabdijevanja i odvođenja otpadnih voda  kako bi se kvalitet vodnih usluga podigao na viši nivo. Pravo na sigurnu i čistu vodu za piće i sanitarne potrebe je Rezolucijom UN iz 2010. god. utvrđeno kao „ljudsko pravo esencijalno za potpuno uživanje u životu i svim ljudskim pravima“, pa je jasno da se  ovoj oblasti mora pristupiti sa posebnim senzibilitetom i  ništa ne prepustiti slučaju.

„Smjernicama su  prethodila istraživanja na osnovu kojih smo prepoznali ključne probleme koji mogu uticati na kvalitet usluga vodosnabdijevanja građana i privrede i odvođenja i tretmana otpadnih voda. Utvrdili smo sva pitanja i procedure u kojima postoji prostor za unapređenje i dali odgovarajuće preporuke. Ovo se odnosi na  neka statutarna pitanja vodovodnih društava, njihov godišnji program rada,  uslove za izbor i imenovanje izvršnog direktora i Odbora direktora, način donošenja opštinskih propisa, investiciono  i tekuće održavanje infrastrukture, održavanje seoskih vodovoda, atmosferske kanalizacije, javnih česmi, hidrantskih mreža, upravni nadzor, zaštitu prava korisnika vodnih usluga i cjenovnu politiku. Pored objašnjenja pojedinih spornih pitanja, Smjernice sadrže i detaljne zakonske procedure koje će, nadamo se, pomoći donosiocima odluka u opštinama, zaposlenima u vodovodnim društvima i resornim sekretarijatima  da efikasnije i kvalitetnije obavljaju ovu suštinski važnu djelatnost“, kazala je Sanja Živković, sekretarka Odbora Zajednice za komunalne djelatnosti i zaštitu životne sredine i jedan od autora Smjernica.

Poseban akcenat u ovom dokumentu stavljen je na preporuke opštinama i vodovodnim društvima.  U tom pogledu, radi preveniranja neadekvatnog upravljanja vodovodnim društvima ali i  odgovornosti članova odbora direktora i izvršnog direktora za pričinjenu štetu,  Smjernicama se  preporučuje da se na ove funkcije imenuju lica koja imaju VII1 nivo kvalifikacije obrazovanja različite vrste i to ekonomske, inženjerske/tehničke i pravne i  najmanje tri godine radnog iskustva na poslovima rukovođenja ili osam godina radnog iskustva na istim ili sličnim poslovima u odnosu na djelatnost vodovodnog društva. Takođe se preporučuje da resorni sekretarijat vrši redovan upravni nador nad vodovodnim društvima i to ne samo kada odlučuje po žalbama i prigovorima građana-korisnika usluga već i u dijelu  zakonitosti i cjelishodnosti poslovanja tih društava, pa i inspekcijskog nadzora kada ocijeni da je potreban.

U odnosu na neohodnu finansijsku stabilnost vodovodnih društava preporučeno je da se iskoriste zakonski mehanizmi dotacije nedostajućih sredstava koje vrši opština u slučaju primjene privremenih cijena, kao  i subvencioniranje dijela cijena pruženih usluga ranjivim korisnicima komunalnih usluga. Svjesna značaja zaštite ovih kategorija stanovništva, Zajednica je već pripremila model odluke kojom se uređuje njihovo subvencioniranje i ponudiće ga svojim članicama kao vid stručne pomoći.

Takođe, jedna od ključnih preporuka u Smjernicama je i kontinuirana obuka svih aktera u procesu vodosnabdijevanja kroz programe edukacija  koje sprovode Zajednica opština Crne Gore i Udruženje vodovoda Crne Gore.  Obuke su neophodne zbog složenosti propisa kojima se uređuje obavljanje vodnih usluga, koji često dovode do nedoumica, stvaraju nesigurnost u sprovođenju procedura i utiču na međusobne odnosa aktera, što, u krajnjem, za posledicu ima negativan uticaj na kvalitet pružene usluge