Evropska unija trebalo bi,kroz posebne tematske programe koji će u fokusu imati lokalne odgovore na potrebe i probleme građana, direktno da podrži lokalne samouprave u Crnoj Gori i na Zapadnom Balkanu, ocijenio je Gradonačelnik Prijestonice Cetinje Aleksandar Kašćelan, koji je kopredsjedavao 14. sastankom Zajedničkog savjetodavnog odbora između Komiteta regiona EU i Crne Gore (ZSO).
Ta podrška, kako je objasnio u toku sastanka koji je održan putem digitalnih servisa, naročito bi trebalo da se odnosi na razvoj osnovne infrastukture i preduzetništva, podršku mladima, kao i na integrisanje principa cirkularne ekonomije.
“Na taj način zajednički obezbjeđujemo povećan kvalitet života svih naših građana i implementaciju evropskih vrijednosti i standarda u crnogorskim lokalnim zajednicama”, smatra Kašćelan.
Kašćelan je podsjetio da je najnoviji paket proširenja pokazao da su vrata EU i dalje otvorena za zemlje Zapadnog Balkana, te da je Evropska komisija predložila Ekonomski i investicioni plan za Zapadni Balkan, vrijedan 9 milijardi eura, sa ciljem da pospješi dugoročan privredni oporavak regiona, zelenu i digitalnu tranziciju, podstakne ekonomsku regionalnu saradnju, pogura privredni rast i podrži reforme koje su potrebne za napredovanje na putu ka EU.
Glavni pregovarač Aleksandar Drljević je istakao da je “upravo održavanje sastanka Zajedničkog savjetodavnog odbora i Samita Zapadnog Balkana, održanog prošle sedmice pod pokroviteljstvom Berlinskog procesa, najbolja potvrda da evropska politika proširenja i dalje ima pažnju koju zaslužuje na evropskom dnevnom redu. Crna Gora čvrsto promoviše evropske vrijednosti ispunjavanjem obaveza na putu evropskih integracija i punom posvećenošću procesu reformi”.
“S obzirom da lokalne samouprave imaju važnu ulogu u planiranju, pripremi, finansiranju i sprovođenju važnih razvojnih projekata, izuzetno je važno razviti kapacitete i pripremiti nove ideje na lokalnom nivou kroz konkretne projekte u pretpristupnom periodu, za koje možemo očekivati da u budućnosti budu predmet finansijske podrške kroz Investicioni okvir za Zapadni Balkan” – poručio je Drljević.
Predsjednik regiona Veneto i kopredsjedavajući ZSO Roberto Ćambeti se osvrnuo na uticaj COVID-a 19 na zdravstvenu, ekonomsku, ali i druge oblasti, na globalnom nivou. Iako je njegov region, Veneto, bio jedan od prvih koji je značajno pogođen pandemijom još tokom prvog talasa u februaru, Ćambeti je optimistički ukazao na slične zdravstvene neprilike kroz koje je Evropa prolazila kroz istoriju i sa kojima se sa uspjehom izborila, prvenstveno zahvaljujući solidarnosti zajednica i građana.
Govoreći o odnosu EU prema Zapadnom Balkanu, Tonino Picula, izvjestilac Evropskog parlamenta za Crnu Goru, je istako da iako poneka kritika o odnosu prema regionuod strane EU nije bez osnove, Evropska unija je pokazala u proteklih godinu dana da je posvećena proširenju na Zapadnom Balkanu. Ne samo usvajanjem deklaracija, metodologija i preporuka, koje su formalna osnova za bilo kakvo proširenje, već i alociranjem nikad većih finansijskih sredstava.
„Uz iskrenu vjeru u zajedničku budućnost u mirnoj i prosperitetnoj Uniji, uprkos svim geopolitičkim, sigurnosnim i ekološkim izazovima, još jednom želim da istaknem i svoju ličnu podršku crnogorskom pridruživanju Uniji“ – zaključio je Picula.
Dušan Raičević, predsjednik Upravnog odbora Zajednice opština i predsjednik Opštine Bar, je poručio da decentralizacija treba da bude stalna dimenzija finansijske i političke podrške koju EU daje zemljama Zapadnog Balkana. Takođe je istakao da treba prepoznati lokalne samouprave kao sastavni dio javne uprave i ključni nivo upravljanja, koji treba da ima značajnu ulogu prilikom pripreme, implementacije i monitoringa IPA III programa.
Barbara Hesus Himeno, zamjenica šefa Jedinice za Crnu Goru, DG NEAR, je naglasila da se mjeseci koji su pred nama moraju iskoristiti za produbljivanje i ubrzanje političkih i ekonomskih reformi, posebno u oblasti vladavine prava. “Nijedno poglavlje trenutno ne ispunjava uslove za zatvaranje. Sledeća prekretnica ostaje u svakom slučaju ispunjavanje privremenih mjerila za poglavlja 23 i 24. Rešavanje ovih izazova zahtjeva funkcionalnu i profesionalnu javnu upravu. Takođe zahtjeva nadogradnju na napredak koji je postignut proteklih godina”, navela je Hesus Himeno.
Ukazujući na neophodnost da se lokalnim samoupravama omogući direktniji pristup fondovima, Darko Mrvaljević, predsjednik Odbora za evropske integracije i međunarodnu saradnju Zajednice opština, je naglasio da “lokalne samouprave ne smatraju da su IPA fondovi bankomat za ispunjenje želja. To je instrument za dostizanje i učvršćivanje evropskih standarda i vrijednosti u lokalnim zajednicama. Tako, ni cjelokupan proces EU integracija nije sazdan samo od poglavlja, mjerila, strategija i akcionih planova. On je sazdan od povjerenja građana u veći kvalitet života. Upravo, lokalne samouprave kao najbliži nivo vlasti građanima, imaju veliku odgovornost za održavanje povjerenja građana u proces EU integracija, ali i trebaju podršku kroz konkretne i dostupne mehanizme i instrumente”.
Na sastanku se razgovaralo i o pandemiji Covid-19 u Crnoj Gori i zemljama EU. O uticaju pandemije na javne finansije, uključujući i lokalne finansije, primjeni mjera na lokalnom nivou za podršku privredi i ulozi asocijacije lokalnih vlasti u procesu oporavka od posljedica pandemije na lokalnom nivou, govorila je Žana Đukić, sekretarka Odbora za finansiranje lokalne samouprave Zajednice opština.
Džemal Lekić, direktor Informacionog centra Glavog grada Podgorica, je predstavio aktivnosti koje je Glavni grad realizovao na planu digitalizacije kako bi ublažio posljedice i borio se protiv trenutne pandemije, među kojima su portal Moji porezi, novi portal Podgorica.me i knjiga Vodič kroz administraciju. Takođe je predstavio i glavne prioritete za naredni period na ovom planu, kao što su samosulužni kisoci koji će biti postavljeni na nekoliko lokacija u gradu na kojima će se izdavati veliki broj uvjerenja.
O ekonomskim posljedicama pandemije, lekcijama naučenim u doba zatvaranja i održivom finansiranju za brži ekonomski oporavak i bolju konkurentnost govorile su dr. Hana Norberg iz Švedske i Linda Zeilina iz Litvanije.
Na sastanku su učestvovali i Igor Golubović, predsjednik Opštine Pljevlja i Petar Smolović, predsjednik Opštine Bijelo Polje, koji su članovi ZSO-a sa crnogorske strane.
Na kraju sastanka, članovi Zajedničkog savjetodavnog odbora su usvojili Program rada za period 2020-2025.
U procesu pristupanja Evropskoj uniji, u cilju pripreme crnogorskih lokalnih vlasti za obaveze koje ih očekuju u ovom procesu, formiran je Zajednički savjetodavni odbor izmedju Komiteta regiona EU i Crne Gore (ZSO).
Zajednički savjetodavni odbor između Komiteta regiona EU i Crne Gore formiran je odlukom Savjeta za stabilizaciju i pridruživanje Crne Gore i EU. Glavni cilj osnivanja je promovisanje dijaloga i saradnje između regionalnih i lokalnih vlasti EU i lokalnih vlasti Crne Gore. Ovakvim vidom saradnje crnogorske lokalne vlasti se pripremaju za budući rad u okviru EU nakon članstva. Zajednički savjetodavni odbor čine 8 članova Komiteta regiona EU i 8 predsjednika opština/gradonačelnika iz Crne Gore.