U Briselu se, u periodu 3-4. maja 2018. godine, održala deseta sjednica Zajedničkog savjetodavnog odbora između Komiteta regiona EU i Crne Gore, kao i Dan proširenja koji je okupio lokalne i regionalne predstavnike zemalja kandidata i potencijalnih kandidata, Evropske komisije i Komiteta regiona.

Delegaciju predstavnika crnogorskih opština su predstavljali članovi ZSO-a: Aleksandar Kašćelan, Gradonačelnik Prijestonice Cetinje i kopredsjedavajući sa crnogorske strane; Zoran Srzentić, Predsjednik Opštine Bar; Petar Smolović, Predsjednik Opštine Bijelo Polje i Ranko Mišnić, Predsjednik Opštine Mojkovac. Sjednici su prisustvovali i Refik Bojadžić, Generalni sekretar Zajednice opština i Vanja Starovlah, pomoćnik generalnog sekretara  za evropske integracije i međunarodnu saradnju.

Otvarajući desetu sjednicu ZSO, kopredsjedavajući Aleksandar Kašćelan je, između ostalog, naglasio da je od izuzetne važnosti da lokalne samouprave budu, na svim nivoima, i nacionalnom i EU,  sastavni dio svih strateških planova i aktivnosti u procesu pristupanja EU, kao i aktivan partner u njihovoj efikasnoj i kvalitetnoj implementaciji. Takođe je ukazao na neophodnost bliske saradnje i komunikacije sa lokalnim vlastima o pitanjima vezanim za integracije i reformske procese u EU. Ovo naročito imajući u vidu da su lokalne vlasti kreatori politika i pružaoci najvećeg dijela usluga u skladu sa pravima i obavezama koja proizilaze iz nacionalnog zakonodavstva.

Ambasador Crne Gore pri EU Bojan Šarkić se detaljno osvrnuo na aktuelnu unutarpolitičku situaciji u Crnoj Gori, sa akcentom na ostvarene rezultate iz pregovaračkog procesa. Ukazao je na institucionalne reforme koje doprinose da se proces pristupanja odvija planiranom dinamikom. Podsjetio je da je Strategija  o proširenju na Zapadni Balkan stvorila kredibilnu perspektivu za države Zapadnog Balkana, s jasnim datumom eventualnog pristupanja do 2025.

Govoreći o neophodnosti pristupa odozdo prema gore kako bi proces pristupanja bio što uspješniji, Vanja Starovlah je istakla da je osnaživanje lokalnih samouprava veoma važan element za što efikasniju primjenu Strategije proširenja za Zapadni Balkan. U tom smislu, sistematično uključivanje lokalnih samouprava u šest novih vodećih inicijativa bi donijelo značajnu dodatnu vrijednost za ostvarivanje njihovog uticaja na terenu.

U okviru druge teme sastanka “Prevencija korupcije na lokalnom nivou” govorio je Generalni sekretar Zajednice opstina Refik Bojadžić koji je predstavio aktivnosti koje su crnogorske opštine sprovele u prethodnom periodu na planu borbe protiv korupcije. Ukazao je da su nacionalnim strateškim dokumentima za borbu protiv korupcije jedinice lokalne samouprave prepoznate kao jedan od ključnih aktera u procesu planiranja i implementacije mjera i aktivnosti u borbi protiv korupcije. Naglasio je da su jedinice lokalne samouprave donijele akcione planove za borbu protiv korupcije, da se vrši monitoring sprovođenja planova, da su uspostavljene transparentne procedure javnih nabavki, te da su uspostavljeni i funkcionišu mehanizmi unutrašnje i spoljašnje kontrole trošenja budžetskih sredstava u lokalnoj samoupravi. Ukazao je i na probleme u vezi sa funkcionisanjem etičkih komisija i izborom članova komisija zbog široko postavljenih ograničenja ko može biti član etičke komisije, kao i na odredbe da član etičke komisije ima status javnog funkcionera, što destimulativno utiče na potencijalne kandidate da se prijave, te da je Zajednica opština inicirala izmjenu propisa u tom dijelu. Generalni sekretar je naglasio posebno važnim da je donesen novi Zakon o lokalnoj samoupravi i Zakon o državnim službenicima i namještenicima, čime je uspostavljen zakonodavni okvir za službenički sistem na lokalnom nivou. Ovo će, po njegovim riječima, doprinijeti transparentnom procesu zapošljavanja lokalnih sluzbenika i namještenika, profesionalizaciji javne uprave i adekvatnijem vođenju kadrovske politike zasnovane na rezultatima rada.

Mladen Tomović iz Agencije za sprečavanje korupcije je, između ostalog, govorio o planu integriteta na lokalnom nivou, te da sve opštine donijele ove planove, imenovale menadžere integriteta, kao i da redovno izvještavaju o njihovom sprovođenju.

U diskusiji u okviru ove teme Petar Smolović, Predsjednik Opštine Bijelo Polje je kratko informisao o aktivnostima opštine na ovom planu i predstavio način organizovanja i rada lokalne kancelarije za borbu protiv korupcije, koju je osnovala nevladina organizacija, a čiji rad podržava lokalna samouprava.

Na kraju sastanka je dogovoreno da se naredni sastanak Zajednickog savjetodavnog odbora održi na jesen u Crnoj Gori.

Četvrta sjednica Dana proširenja je održana narednog dana. Na otvaranju su govorili Liliana Pavlova, ministrica za bugarsko predsjedavanje Savjetom EU i Johanes Han, evropski komesar za proširenje. Na Danu proširenja je govorio i Aleksandar Kašćelan koji je pozvao EU da inicira jaču i direktniju podršku evropskih institucija za lokalne samouprave i njihove asocijacije na Zapadnom Balkanu, sličnu onoj koja već postoji za centralni nivo vlasti poput Regionalnog Savjeta za saradnju, Berlinskog procesa ili RESPA, ili da se obezbjedi mogućnost da jedan dio ovog programa bude opredijeljen za lokalne samouprave.

Dan proširenja organizuje Komitet regiona EU i posvećen je pitanjima i politikama proširenja. Fokus događaja je da zemlje koje su u procesu pristupanja EU treba da pripremaju ne samo centralne vlasti i administraciju za aktivnosti na ovom planu, već istovremeno i lokalni i regionalni nivo vlasti, budući da će se na tom nivou vlasti implementirati najveći dio evropskog zakonodavstva.