U Podgorici je 02. i 03. novembra 2017. godine održana konferencija „Sprječavanje ranih prisilnih brakova među ranjivim grupama“, u organizaciji Misije OEBS-a u Crnoj Gori.

Konferencija, koja je dio projekta koji Misija OEBS-a u Crnoj Gori implementira od septembra 2015. godine, uz podršku Stalne misije Francuske pri OEBS-u, pružila je priliku da se predstave rezultati projekta i podstakne diskusija na temu prevencije ranih prisilnih brakova u regionu.

Prvog dana učesnicima konferencije su se obratili:  Mehmed Zenka, ministar za ljudska prava, Nj.E. Mariz Davije, šefica Misije OEBS-a u Crnoj Gori, Aleksandar Vulić, ispred stalne Misije Francuske pri OEBS-u i Žan-Žak Forte, ispred Ambasade Francuske u Crnoj Gori.

Ministar Zenka je istakao da rani prisilni brakovi predstavljaju ozbiljno kršenje prava djeteta i rodno zasnovanu diskiminaciju i ne bi trebalo da opstaju u modernim društvima. „Ulaskom u ovakvu zajednicu, djetetu se oduzima djetinjstvo, mogućnost  da se obrazuje i svaka dalja prilika za razvoj i napredak“, naglasio je on.  Ministar je naveo da Vlada Crne Gore, preko Ministarstva za ljudska i manjinska prava, Ministarstva unutrašnjih poslova, Kancelarije za borbu protiv trgovine ljudima, centara za socijalni rad, u saradnji lokalnim samouprava i nevladinim organizacijama, organizovano sprovodi obuke o informisanosti po ovom pitanju.

Generalni sekretar Zajednice opština Refik Bojadžić  je govorio drugog dana konferencije i, tom prilikom, istakao da su lokalne samouprave prva adresa na koju se pripadnici ranjivih grupa obraćaju za pomoć u rješavanju svojih problema, jer se njihov društveni i socijalni život odvija u okviru lokalne zajednice.

U tom smislu, on je podsjetio da su opštine su donijele i uspostavile odgovarajući planski, normativni i institucionalni okvir kroz donošenje strateških dokumenata i akcionih planova za njihovu realizaciju. On je naglasio kao važne, sa aspekta rješavanja ovog problema akcione planove za djecu, koje su opštine radile uz podršku UNICEF-a, kao i lokalne akcione planove za rodnu ravnopravnost i lokalne akcione planove za integraciju Roma i Egipćana, na osnovu kojih su sprovedene  brojne aktivnosti na planu edukacije i podzanja svijesti o značaju obrazovanja, zdravstvene i socijalne zaštite, radnog angažovanja i drugih tema od značaja za bolju integraciju Roma u društvenu zajednicu, ali i upoznavanja sa pravima koja su im zagarantovana Ustavom, zakonom i međunarodnim konvencijama koje se bave ljudskim pravima.

Imajući u vidu da su lokalni planovi za integraciju Roma i Egipćana istekli u svim opštinama, Generalni sekretar je obavijestio da su Ministarstvo za ljudska i manjinska prava i Zajednica opština su, uz podršku OEBS-a, pripremili Model novog Akcionog plana, čija sadržina je prezentovana tokom konferencije.

Da bi se sve ove aktivnosti uspješno realizovale, on je mišljenja da je neophodna kontinuirana i intezivnija saradnja svih aktera, a posebno lokalne uprave i nevladninog sektora koji se bavi pitanjima Roma. On smatra da nevladnine organizacije mogu najvjerodostojnije predstaviti probleme sa terena i predložiti najefikasnije  načine  za njihovo prevazilaženje. Takođe, on je naglasio važnu ulogu koju imaju mediji na planu uspješnog sprečavanja ranih prisilnih brakova imaju mediji, kroz redovno praćenje i izvještavanje o ovoj pojavi i mjerama koje preduzimaju inistitucije na njenom suzbijanju.

On je podsjetio da su na lokalnom nivou  formirani multidisciplinarni operativni  timovi za borbu protiv nasilja u porodici, koji čine predstavnici opštine, centra za socijalni rad, Tužilaštva, Suda, Mup-a, Doma zdravlja, nevladine organizacije, vaspitno-obrazovnih ustanova, a da u određenom broju škola postoje multidisciplinarni timovi protiv drop aut-a, koji funkcionišu na nivou školskih institucija, NVO sektora i lokalnih uprava.

 „Jedan od ključnih načina za sprečavanje negativnih pojava kao što  su prisilni brakovi je uključenost u obrazovni sistem, a najefikasniji način za integraciju romske populacije u zajednicu odvija se preko članova romske zajednice koji su obrazovani. Jer, kvalitetno obrazovanje je ključni faktor i glavni put izlaska iz siromaštva, ali i prevazilaženja kultorološke stigme da su rani, prisilni brakovi nešto što je normalno u romskoj zajednici“, zaključio je on.

Generalni sekretar je naglasio da je najbolja potvrda ispravnosti ovakvog pristupa uspješno realizovan projekat Opštine Tivat „RE asistent u nastavi“ kojim nije samo poboljšan pristup obrazovanju, već je pojačana sprega i zajedničko djelovanje instutucija da u slučaju drop-auta, reaguju nastavnici i pedagoška služba, i kada je u pitanju neopravdano odsustvo, a koje za cilj ima ugovaranje braka, Centar za socijalni rad i MUP izlaze na teren i, u skladu sa svojim nadležnostima, pravovremeno i efikasno utiču na porodicu i učesnike ovakvog vrste kršenja ljudskih prava.

Savjet Evrope je proglasio projekat Opštine Tivat za primjer najbolje prakse i nagradio kroz dodjelu dodatnih sredstava za nastavak aktivnosti predviđenih projektom.

Pored učesnika iz crnogorskih institucija, lokalnih samouprava i civilnog sektora koje se bave prevencijom i borbom protiv ranih prisilnih brakova, sprječavanjem trgovine ljudima, rodnom ravnopravnošću i borbom protiv rodno zasnovanog nasilja, konferncija je okupila i predstavnike iz regiona, koji su diskusutovali o budućim zajedničkim aktivnostima i izazovima u ovoj oblasti.

Iskustvo i rad Opštine Bijelo Polje na rješavanju ovog problema predstavili su Saida Čikić, sekretarka Sekretarijata za lokalnu samoupravu i predsjednica Odbora za društvene djelatnosti Zajednice opština i Admir Mustajbašić, direktor Centra za socijalni rad u Bijelom Polju. Iskustvo Opštine Herceg Novi predstavila je Dragana Stanišić, zamjenica načelnika za društvene djelatnosti, a Model Lokalnog akcionog plana za integraciju Roma i Egipćana predstavio je Samir Jaha, ekspert angažovan od strane Misije OEBS-a u Crnoj Gori.

Učesnici konferencije su zaključili da su uspješno sprovedene brojne aktivnosti u cilju sprečavanja ranih nasilnih brakova, ali i prepoznali redovno obrazovanje, kao jedan od ključnih načina za uspješniju borbu protiv ove negativne pojave.