| 
Na Biznis forumu, koji se održava 27-28. jula u Bijelom Polju, generalna sekretarka Zajednice, Mišela Manojlović, kazala je da je direktnim angažovanjem asocijacije samo u poslednjih pola godine opštinama odobreno ili im predstoji odobravanje više od 8 miliona eura bespovratnih sredstava iz EU i drugih fondova.
„Riječ je o URBACT programu EU gdje je asocijacija omogućila saradnju opština Bijelo Polje, Budve i Berana sa opštinama iz EU, sprovela obuke i pružila stručnu pomoć u pripremi 8 projekata, od kojih je odobreno finansiranje 4, u vrijednosti oko 2,5 miliona eura. Iste usluge pružila je Glavnom gradu i opštinama Pljevlja i Bar u okviru ADRION programa za projekte vrijednosti oko 3 miliona eura.
U okviru IPA poziva prekogranične saradnje Crna Gora – Albanija, asocijacija je posredovala u uspostavljanju saradnje između Budve i Opštine Lješ, Andrijevice i Opštine Vau Deješ i pomogla u pripremi dva zajednička projekta vrijednosti oko 1,5 miliona eura. Takođe, u okviru IPA poziva prekogranične saradnje Hrvatska – Bosna i Hercegovina – Crna Gora sprovela je obuku na radnom mjestu za potrebe Opštine Pljevlja za projekat vrijedan oko 1,3 miliona eura“, navela je Manojlović.
U posebnom fokusu Zajednice je predstojeći IPARD 3 program za ruralnu infrastrukturu vrijednosti 7,9 miliona eura, gdje asocijacija podstiče izradu i reviziju tehničke dokumentacije bez koje se sredstva ne mogu povući. Istovremeno zagovaramo kod resornog ministarstva mogućnost povećanja raspoloživih sredstava do 50 miliona eura, što bi značilo 2 miliona po opštini. „Problem je što je tehnička dokumentacija za razvojne projekte složena i skupa, pa je opštine uglavnom ne mogu finansirati, tim prije što im niko ne može garantovati da će sredstva za koja apliciraju stvarno i dobiti. Stoga se zalažemo za osnivanje posebnog fonda za finansiranje tehničke dokumentacije, analogno fondu za podršku opštinama za predfinansiranje donatorskih projekata koji je ranije ustanovljen zakonom i to upravo zalaganjem Zajednice i koji je višestruko opravdao svoje postojanje“, naglasila je Manojlović.
Podsjetila je i na bespovratnih 1,5 miliona eura koje je Eko fond stavio na raspolaganje opštinama u ovoj godini za projekte zaštite životne sredine i energetske efikasnosti, a na osnovu nedavno potpisanog Sporazuma o saradnji sa Zajednicom.
Posebno je istakla da je Zajednica, po prvi put ove godine, mogla da pomogne svojim članicama direktnim finansiranjem izrade tehničke dokumentacije za infrastrukturne projekte u iznosu od preko 320 hiljada eura. Istovremeno je najavila drugi javni poziv za raspodjelu preostalih 180 hiljada eura u iste svrhe koji će biti objavljen krajem godine.
Paralelno sa ovim mjerama, Zajednica je preduzimala mnoge druge aktivnosti koje indirektno utiču na kapitalni budžet, tj. finansiranje razvojnih projekata opština. „Kazaću da smo sa generalnim sekretarom Kongresa lokalnih i regionalnih vlasti Savjeta Evrope dogovorili sprovođenje redovne Monitoring misije o primjeni Evropske povelje o lokalnoj samoupravi u Crnoj Gori. Misija je zakazana za oktobar 2023. god, a predmet pažnje biće upravo način finansiranja opština i konsultacija sa centralnim vlastima u kreiranju javnih politika. „Očekujemo da će izvještaj Kongresa uticati na stabilnije finansije i, uopšte, doprinjeti poboljšanju položaja opšina“, navela je Manojlović.
Pomenula je takođe i aktuelni predlog Zajednice za dopunu Poslovnika o radu Skupštine Crne Gore kojim bi se omogućilo obavezno prisustvo predstavnika opština u radu skupštinskih odbora kada razmatraju materijale od interesa za opštine. Time bi se obezbjedio veći uticaj opština na javne politike u svakoj, a naročito u oblasti finansija. U istom cilju asocijacija priprema i predlog Vladi Crne Gore za obrazovanje stalnog radnog tijela za saradnju sa jedinicama lokalne samouprave, po analogiji sa sličnim tijelom za saradnju sa civilnim sektorom koje je odavno ustanovljeno.
Po pitanju zakonskog okvira od uticaja na prihode opština, Manojlović je ukazala da uvijek ima mjesta za poboljšanje, ali i podsjetila da je Zajednica poslednjih mjeseci podnijela više zakonskih inicijativa i izjašnjenja usmjerenih na izmjene i dopune Zakona o finansiranju lokalne samouprave, Zakona o reprogramu poreskih potraživanja, Zakona o poreskoj administraciji, Zakona o planiranju prostora, Zakona o izgradnji objekata i Zakona o legalizaciji bespravno izgrađenih objekata. „Posebno ću naglasiti inicijativu vezanu za Zakon o porezu na nepokretnosti u dijelu gorućeg problema troškova upravnog postupka koje u organizovanim akcijama naplaćuju određene advokatske kancelarije i advokati. Naime, prema podacima koje smo do sada dobili od samo 9 opština, za poslednjih nekoliko godina po ovom osnovu je iz njihovog bužeta islaćeno više od 2 miliona eura, što alarmira na hitnu akciju. Poseban problem su troškovi postupka slobodnog pristupa informacijama koji se takođe mjere u stotinama hiljada eura kojim ćemo se ozbiljno pozabaviti u saradnji sa civilnim sektorom. Inicirali smo i izmjene Zakona o zaradama zaposlenih u javnom sektoru koji je od direktnog uticaja na kvalitet obavljanja poslova opštine. Sve navedene inicijative ponovo ćemo dostaviti u proceduru čim se steknu uslovi“, rekla je Manojlović.
Na panelu je takođe najavljeno i finansiranje izrade studije izvodljivosti povezivanja zdravstvenog, eko, ruralnog turizma, organske poljoprivredne proizvodnje i zdravih stilova života na selima i katunima, kao izvanredne razvojne šanse svih opština kojim bi se njihov marketing brend podigao na novi ‘BIO & EKO’ nivo.
Manojlović je upoznala prisutne i sa potrebom razvoja ljudskih resursa u opštinama te sa početkom realizacije sopstvenog sistema obuka specifičnih za opštine u koji su, osim lokalnih službenika i namještenika, uključeni i zaposleni u privrednim društvima i ustanovama opštine i odbornici u skupštini opštine.
„Samo zajedničkim djelovanjem centralnih i lokalnih vlasti, uz obezbjeđenje podrške međunarodnih organizacija i tijela, opštine se mogu finansijski osnažiti i pripremiti za obaveze koje proizilaze iz procesa pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji“, zaključila je Manojlović.
